Waarom belandt u (met sommige mensen) steeds in dezelfde vervelende situaties? Wat maakt dat u niet doet wat uw hart u eigenlijk ingeeft? Wat maakt dat u minder presteert dan u eigenlijk zou willen. Het volgende artikel bevat een korte uitleg en een praktische oefening hoe u de verschillende niveaus van denken, handelen kunt afstemmen op elkaar waardoor u sneller, gemakkelijker, efficienter communiceert en handelt en tot beter resultaat komt!
Gedrag ontstaat dus niet zo maar...
Gedrag is dus altijd een resultante van een "stappenplan" dat uw brein doorloopt. Overigens zal uw brein, als het de tijd heeft, dit soort zaken rustig kunnen overdenken. Als echter de alarmbellen afgaan en de druk hoger wordt, dan zal rationeel denken overruled worden door een emotionele reactie van de amygdala (het deel van uw brein dat uw emoties reguleert). Denk aan uzelf in hyperstaat. Uw regelcentrum (hypothalumus) in uw brein zal dan alle zeilen bij moeten zetten om de informatie adequaat in mooie stukjes op te delen, te intepreteren en er een adequate response op te geven.
Gelukkig kun je omgaan met dit soort situaties trainen. Hoe meer u het juiste gedrag traint, hoe dikker dat geheugenspoor in je brein wordt. Hierdoor zult u gemakkelijker het door u gewenste gedrag vertonen. Waar start dit proces: met bewustzijn en in kaart brengen van de verschillende niveaus van denken.
Waarom doen we dit eigenlijk?
De meeste mensen zijn zich niet bewust hoe gedrag ontstaat. U vaart dus meer op een soort automatische piloot zonder dat u weet waar u op koerst. Door bewustzijn van de verschillende niveaus kunt u veel meer het gedrag vertonen dat bij u past. Dingen overkomen u dan niet meer. U hebt meer controle om een gedrag te kiezen op basis van dingen die u belangrijk vindt.
Verschil tussen in control of out of control denken
Dit maakt meteen ook het grote verschil tussen een slachtoffer of narcist en een zelfverantwoordelijk persoon. De eerste twee types leggen de verantwoordelijkheid buiten zichzelf: andere mensen of dingen buiten zichzelf zijn verantwoordelijk als het mis gaat. Wat wel heel "leuk en handig" kan zijn... De narcist zal als het goed gaat vooral de credits bij zichzelf neerleggen. Het slachtoffer zal de credits ook in dit geval bij anderen neerleggen. De zelfverantwoordelijke persoon heeft een goed bewustzijn van zijn eigen verantwoordelijkheid en controlemogelijkheden op situaties. Hij zal zowel als het goed gaat als wanneer het misgaat de verantwoordelijkheid bij zichzelf zoek: wat heb ik gedaan? Wat is het effect daarvan? Wat gaat al goed en wat kan nog beter? Wat kan ik hiervan leren? Wat ga ik volgende keer minder, niet of juist meer doen? "Okay, wel veel saaier" maar geloof me...uiteindelijk veel beter!
De zelfverantwoordelijke heeft vaak een heel goed inzicht in de interactie tussen de volgende niveaus: hoe krijg je je drijfveren (waarvoor je eigenlijk hier bent beter afgestemd op je identiteit (wie je wilt zijn), je waarden (wat je belangrijk vindt, je overtuigingen (waar je in gelooft, je competenties (wat en hoe je het kunt doen), je gedrag (wat je dan concreet doet en je omgeving (waar en met wie je in je omgeving werkt en leeft).
De niveaus nader uitgelegd Spiritueel niveau: waar ben je voor op aarde gezet?Waarmee ben je verbonden? Wat is het grotere geheel?
Uw missie/ uw drijfveren: wat drijft u?
Er is iets wat u drijft. Iets dat weergeeft wat u precies wilt bereiken samen met anderen. Zou u al uw rapporten, diploma’s en kaarten die u ooit hebt gekregen nalezen op karakterbeschrijvingen, dan zit daar een herkenbaar profiel in. De vragen: "wat drijft me elke dag – wat vind ik werkelijk belangrijk?" Ook een diepe vraag als: wat wil ik bereiken samen met anderen helpen hierbij een handje. Het kan zijn dat u denkt aan globale dingen als gelukkig zijn. Denk dan een stapje verder: wat maakt u dan precies gelukkig en waarom? Door antwoord op deze vragen te geven, krijgt u redelijk in beeld wat uw drijfveren zijn. Let op: dit is geen statisch beeld, het is een levende film van "het waarom" achter u. Bijvoorbeeld: mijn missie is mensen te inspireren meer uit zichzelf (en anderen) te halen door ze te helpen met muziek, creatie, leertechnieken waarmee ze zich kunnen ontwikkelen. Of mijn missie is zo veel mogelijk mensen gelukkig te maken met mijn muziek.
Uw identiteit: wie bent u?
Met wie vergelijkt u zichzelf? Wie is uw grote voorbeeld en waarom? Stel u bent iets uit de natuur: wat bent u dan en welke beelden/ gedachten roept dit bij u op? Wat hebben deze beelden met u te maken? Door deze vergelijkingen in kaart te brengen krijgt u een aardig beeld van wie u bent. Bijvoorbeeld: "mijn voorbeeld is Richard Branson omdat hij onmogelijke dingen mogelijk maakt. Hij is krachtig, charismatisch een entertainer en toch een mens"
Uw waarden: wat vindt u belangrijk?
Waarden zijn dingen die je belangrijk vindt in uw leven. Bijvoorbeeld: positieve waarden zijn dingen als: vriendschap, respect, je ding mogen doen, samenwerking, daadkracht. Iemand die leeft naar zijn waarden volgt komt in veel gevallen goed uit. Helaas leven veel mensen niet volgens hun waarden of conflicteren innerlijke waarden soms met elkaar. U wilt eerlijk zijn maar ook niet uw beste vriend verklikken als hij iets fouts heeft gedaan. Door uw waarden goed te kennen, wordt het eenvoudiger om te bepalen waarin u gelooft!
Uw overtuigingen: waar gelooft u in?
Uit je waarden ontstaan een aantal overtuigingen. Waar gelooft u in? Een overtuiging is niets anders dan een gevoel van zekerheid dat u hebt over iets of iemand, dat ondersteund wordt met bewijzen dat deze gedachte waar is. Een overtuiging ontstaat vanuit een idee: bijvoorbeeld ben ik een goede leerling? Vervolgens onderzoekt u dit en begint de speurtocht naar bewijzen om de overtuiging of positief, of negatief te ondersteunen.Kortom, hoe meer poten u onder een tafel plaatst, hoe steviger de tafel staat (tenminste als de poten van gelijke lengte zijn:)
De kunst bij leren is dat u een overtuiging vindt die u krachtiger maakt (het blad van de tafel) en die ondersteund wordt met genoeg bewijzen van succes (de poten). Bij leren lopen veel mensen juist eerst tegen de belemmerende overtuiging aan: ik kan niet snellezen, anderen zijn slimmer, ik ben niet goed in samenwerken. Of de meest gehoorde opmerking ever: ik ben nu eenmaal zo! Als u een overtuiging hebt die u beperkt het beste uit uzelf te halen, vorm deze dan om in een waarheid die u krachtiger maakt. Bv ik kan niet snel lezen wordt dan elke dag dat ik oefen met snellezen, lees ik sneller en beter. Anderen zijn slimmer wordt dan: ik heb mijn eigen pad en door te oefenen haal ik het beste uit mij. Deze overtuigingen zijn realistisch en ook waar. Elke mens weet immers: oefening baart kunst. Ik realiseer me overigens ook dat veel mensen nog niet willen veranderen en dat een belemmerende overtuiging ook heel handig kan zijn: je hoeft geen verantwoordelijkheid te nemen voor je situatie waar je in zit. Ook zijn er mensen die dit heel handig weg camoufleren door het te vermijden of weg te lopen of zogenaamd positief gedrag te vertonen.
Uw gedrag: wat doet u wel en wat doet u niet?
Op basis van uw positieve overtuigingen vormt u uw gedrag. Wat besluit u op basis van de overtuiging juist wel, juist niet of minder te gaan doen? Realiseer dat gedrag dus niet zomaar ontstaat. Gedrag is een resultaat van bovenstaande zaken!
Uw omgeving: hoe ziet uw omgeving er dan uit?
De oefening!
Het goede nieuws: u kunt vandaag al de eerste stap inzetten door in kaart te brengen wat uw passie is en van daaruit de verschillende niveau’s.vorm te geven. Het slechte nieuws: het vergt een beetje denk- voel- en praatwerk. Het brengt u dichter bij een bewustzijn wie u bent en waar u voor staat. Ook leuk om met uw team te doen!
Schrijf tien onderwerpen op die u energie geven.
Formuleer op basis van de drie belangrijkste energiegevers drie dingen die u de komende maand wilt bereiken.
Wat drijft u elke dag? Wat is volgens u uw missie? Formuleer een missie van u in relatie tot anderen. Kortom: wat wilt u samen met anderen bereiken.
Wie bent u dan? Wie is uw grote voorbeeld daarbij en waarom? Welke beelden roept dit op?
Wat vindt u daarbij belangrijk? Noteer uw drie belangrijkste waarden.
Waar gelooft u dan in, als dat uw waarden zijn? Noteer de overtuiging die u helpt om die waarde te bereiken.
Welk van uw talenten kunt u gebruiken om dit te bereiken?
Welk gedrag laat u vanaf nu meer, minder en niet meer zien?
Bepaal voor elk van de drie energiegevers welke eerste stap u binnen 24 uur gaat nemen en doe het!
Beschrijf hoe uw omgeving er dan precies uit ziet!
Draag dit over aan uw omgeving en vraag hen te met regelmaat te informeren of u het ook daadwerkelijk doet!
Evalueer elke dag/ week uw voortgang.
Succes en 100% SLIM! leven begint bij uzelf! Voorvragen, reacties of wensen? Kom maar op!
Over de auteur:
Wout Plevier
Coach, Trainer, Spreker l Persoonlijke Effectiviteit l Teamsucces l Versneld Leren en Lezen
info@woutplevier.nl
W 073 52 2 5656
https://woutplevier.nl
SLiM! Training, inspirerende spreekshows en topcoaching voor meer persoonlijke grip in werk. Inspiratie en DOE trainingen met 100% rendement voor managers, teams en werkende professionals.
Beste Wout,
Dit thema wordt altijd bekeken vanuit persoonlijke winst. Naar mijn ervaring werken mensen dan toe naar iets wat ze moeten worden, ze zijn daarna trots op wat ze bereikt hebben met jouw stappenplan. Het is mijn overtuiging dat mensen niet alleen trots willen zijn op wat ze bereikt hebben maar dat ze gewaardeerd willen worden om wie ze zijn. Het (persoonlijk)onderzoek dat ik aan jouw lijstje zou willen toevoegen is: Ga na wat je jouw omgeving te brengen hebt. Wat heb je te geven/te delen? Doe je dat al? Hoe merk je dat?
Hiermee leg je de verbinding tussen wat je als individu bereikt en welke betekenis je hebt. Onze talenten hebben pas een betekenis in een sociale context. Naar mijn mening schenkt de combinatie van trots en waardering de ultieme voldoening.
@Astrid: helemaal mee eens, het oorspronkelijke model wordt anders wel heel vlak.
@Wout Plevier (auteur bovenstaand artikel): sierlijk is om de oorspronkelijk bedenker van deze 'neurologische niveaus' te benoemen: Gregory Bateson, UK, midden 20e eeuw.
....in een persoonlijk diepe overtuiging van de werking ervan.
@ Stefco Klopt! Gregory Bateson, en later Robert Dilts en weer later een hele reeks trainers die op een of andere manier met dit model werken. Steven Covey en ook onze eigen Remco Claassen gebruikt dit model veelvuldig. Het is een veel gebruikt model uit de NLP wereld, niet wetenschappelijk bewezen en onderbouwd.
Het is een model dat probeert om de neurologische activiteiten te relateren aan verschillende niveaus (een soort hierarchie) van invloed. Origineel werd dit gekoppeld aan het concept van logische niveaus van Bertrand Russel. Simpel gezegd gaat het model ervanuit dat de mate van invloed en neurologische activiteit hoger is in de top van de pyramide (niveau spiritueel/ missie/ identiteit dan op het laagste niveau, de omgeving.
Breintechnisch gezien klopt dit niet altijd. Omdat het brein onbewust heel veel waarde hecht aan attributie en in veel gevallen ook emotioneel / intuitief reageert. Maarrrrr door het model kun je wel je locus of control vergroten en meer keuzevrijheid genereren. Dit begint met uit te vinden wat je drijfveren zijn en wat je in positieve zin wilt bijdragen aan anderen en het leven. Vandaaruit kun je dan je identiteit beter bepalen en wie je als rolmodel neemt. Op basis daarvan ontwikkel je waarden, overtuigingen en weet je welke competenties en talenten dus belangrijk zijn. Daarna volgen gedrag en omgeving.
Ennnn zoals elke mens zal ontdekken is dat een levenslang traject van trial and error. Overigens ook meteen de beste manier van leren. Live a happy life:) with lots of mistakes.
Waarom? Omdat mensen ook heel vaak irrationeel gedrag laten zien waarin de amygdala (emotiecentrum) en hypothalamus (regelcentrum waardoor de informatie en emotie gepaard wordt opgeslagen) helemaal niet alligned samenwerken met de pre frontale hersenkwab (= waarin gedragingen gereguleerd worden).
Kort gezegd: heel vaak overruled de emotie de ratio. Dit is interessant want je kunt dit op heel veel manieren trainen. Een model dat dan kan helpen is bovenstaande model van Dilts, Bateson en consorten!
Waar ik me nu nog meer in verdiep is wat de elementaire breinwetten zijn volgens welke het brein opereert.
Dit bepaalt voor een groot gedeelte ook de werking of niet werking van modellen. Ik ben er achter gekomen dat in veel gevallen modellen ook weerstand oproepen, terwijl je brein onoverkomelijk interessant is voor elke mens. Hoe vergader je dan? Hoe selecteer je dan personeel? Hoe train je dan mensen? Hoe communiceer je dan anders? Wanneer studeer je dan? Hoe zorg je dat je op de snelste manier je dromen leeft? Hoe kun je dan sneller erachter komen wat jouw destiny is? Mooi materiaal om mee te werken.
With grace, ease and joy... so be it!
Groetjes Wout
Academie voor Breinpower!
100% SLIM! show.
@ Astrid: klopt een missie komt pas tot uiting in de context met anderen. Dit is ook geen egostreleraar een oefening om de verbinding met jezelf in relatie tot anderen te leggen. Ook zeer bruikbaar in de context van bedrijven. Wat gebeurt er als je samen koers kunt varen, de werkelijk belangrijke waarden in gedrag kunt uitdragen. Wat gebeurt er dan met je omgeving? Hoe beďnvloed je elkaar dan?
Over de auteur:
